Skąd się bierze agresja?

Wrodzony instynkt agresji

Pierwsza z nich wyjaśnia agresję obecnością u każdego z nas wrodzonego instynktu agresji. Już w XVII wieku angielski filozof Thomas Hobbes (autor powiedzenia, że człowiek człowiekowi jest wilkiem) twierdził, iż tylko dzięki państwu i jego służbom, trzymającym jednostkę w ryzach, nie mordujemy się wzajemnie. Podobnie mało optymistyczne poglądy na naturę człowieka wprowadził do psychologii twórca psychoanalizy Zygmunt Freud. Założył on (nie bez wpływów obserwacji dokonanych w czasie I wojny światowej), że oprócz instynktu seksualnego, nazwanego od greckiego boga miłości Erosem, każącego nam dążyć do podtrzymywania kontaktu z innymi ludźmi, do radości i przyjemności, wyposażeni jesteśmy także w drugą biologiczną siłę. To popęd śmierci, nienawiści i niszczenia, zwany od boga śmierci Thanatosem, popychający nas do agresji, zła, niszczenia, wyrządzania krzywdy. A zatem – jeśli przyjmiemy tę teorię – nie jesteśmy w stanie wyrugować w dzieciach gotowości do agresywnych zachowań, a jedyne, co możemy robić, to poszukać bardziej „pokojowego” ujścia dla tego instynktu i skierować związaną z nim energię na społecznie akceptowane cele (np. uprawianie sportów walki czy rywalizację). Problem tylko w tym, że badania nie potwierdzają, aby tego typu zabiegi faktycznie zmniejszały ryzyko wystąpienia agresji (a nawet wprost przeciwnie...).

Koncepcja frustracji

Druga z teorii to koncepcja frustracji – agresji. Zakłada ona, że agresja pojawia się pod wpływem stanu frustracji, czyli całego zespołu negatywnych emocji (złości, rozczarowania, irytacji, poczucia krzywdy itp.), które stają się naszym udziałem, kiedy w trakcie dążenia do ważnego dla nas celu (takiego jak spotkanie z kochaną osobą czy wywiązanie się z zawodowego zobowiązania) napotykamy przeszkody, które uniemożliwią nam osiągnięcie tego celu.