Słodkie lekcje języka francuskiego
Autorka: dr Karolina Wawrzonek
Każdy nauczyciel zdaje sobie sprawę z indywidualnych różnic istniejących pomiędzy jego uczniami. W zależności od kontekstu nauczania mogą to być różnice dość podstawowe, takie jak płeć i wiek, ale nawet w grupach jednolitych wiekowo czy płciowo spotkamy u uczniów odmienne typy inteligencji, motywacji, zdolności językowych, stylów i strategii uczenia się, pamięci i uwagi (Róg, 2020).
Będąc świadomym powyżej wymienionych różnic, nauczyciel dokonuje wyboru treści zajęć językowych i metody ich przedstawienia w taki sposób, aby zostały one zrozumiane i zapamiętane przez jak największą grupę uczących się.
Tematami, które cieszą się największym powodzeniem na lekcjach językowych, są te, które są bliskie każdemu uczniowi, których każdy uczący doświadczył, a jeszcze lepiej, jeśli uczący mógł uczestniczyć w jego wyborze (Culture FLE). Do tematów lubianych przez uczniów możemy na pewno zaliczyć sport, sposoby spędzania wolnego czasu, oraz jedzenie. W różnych formach pojawiają się one na wszystkich poziomach nauczania, ponieważ stanowią nieodłączne elementy życia każdego z nas i istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że w sytuacji rzeczywistego użycia języka, którego się uczymy, właśnie one okażą się przydatne.
Ze względu na znaczenie jedzenia w kulturze francuskiej, lekcje języka francuskiego powinny być przepełnione wiadomościami na tematy okołokulinarne. Francuzi są bardzo dumni ze swojej kuchni, która jako fenomen została wpisana w 2010 na listę światowego dziedzictwa niematerialnego Unesco.
W 2022 roku na liście pojawiły się również umiejętności zawodowe i kultura związana z bagietką. Każdy, kto wchodzi po bagietkę do francuskiej boulangerie nie może przejść obojętnie obok jej części cukierniczej, pâtisserie, która dzięki swojej słodyczy jest bardzo wdzięcznym tematem potencjalnej lekcji języka francuskiego.
Nawet jeśli nauczyciel ma do czynienia z grupą początkującą, to bardzo szybko odkryją oni wspólnie powiązania pomiędzy językiem polskim a francuskim, ponieważ w polskiej cukierni znajdziemy dużo słodkości kojarzących się z kulturą francuską. Szarlotka, napoleonka, eklerka, babka czy beza, to polskie słowa, które pochodzą z języka francuskiego, ale polskie cukiernie są też dziś pełne różnego rodzaju tart, quiche czy croissantów. Lekcja, która ma bazować na informacjach o wyrobach cukierniczych może się zacząć historią kilku z nich (na przykład tych wymienionych powyżej), tak aby pokazać uczącym się już na początku, jak wiele wspólnego mają nasze kultury. W Internecie znajdziemy ciekawe strony, które w przystępny sposób opowiadają o legendach i prawdziwych historiach dotyczących powstania wypieków (linki do tych stron podane są w bibliografii). Polskie nazwy wypieków bardzo dobrze nadadzą się do pokazania jak funkcjonują w języku polskim zapożyczenia z języka francuskiego (szarlotka-Charlotte, eklerka-éclair, babka-baba, beza-baiser). Do opowieści o francuskiej ortografii i etymologii, o accent circonflexe posłuży słowo la pâtisserie i inne z tej samej rodziny słów: la pâte, les pâtes, la pâte à modéler, la pâtée, le pâté; które mają swoje odpowiedniki w polskich słowach pasztet, pasta. Historia pasztetu, który zapoczątkował swoją karierę kulinarną właśnie jako ciasto, a nawet tort urodzinowy, czy pieczony z okazji innych celebracji bardzo łatwo zostaje w pamięci każdego ucznia.
Jeśli chodzi o francuskie wypieki, już ich nazwy przyciągną uwagę uczących się, a odkrywanie ich historii, sprawi im mnóstwo przyjemności. Ciastka takie jak Paris-Brest, les crottes au chocolat, le divorcé, le manqué, les macarons, les madeleines, la bûche de Noël mówią wiele o francuskiej kulturze i o tym czym w swojej pracy inspirowali się francuscy cukiernicy.
W sieci znajdziemy mnóstwo materiałów audiowizualnych, które mogą się nam przydać do przygotowania zajęć na temat francuskiej sztuki cukierniczej. Przoduje oczywiście strona www.apprendre.tv5monde.com, na której dostępne są materiały z już gotowymi ćwiczeniami, jak na przykład seria petite histoire de…, w której znajdziemy odcinki opowiadające o historii croissantów czy bagietki. Warto również korzystać z yotube’owego kanału easy french, przygotowanego z myślą o uczących się języka francuskiego, który w formie sondy ulicznej przedstawia opinie Francuzów na różne tematy, również kulinarne. Kanał ten ma także w swojej ofercie ćwiczenia językowe przygotowane do każdego odcinka, są one jednak odpłatne.
Jeśli sami pokusimy się o znalezienie i przygotowanie materiałów na zajęcia, powinniśmy pamiętać, aby dokument autentyczny, z którego korzystamy, nie zamienił się w zestaw ćwiczeń do nauki języka, ponieważ jego użycie ma przede wszystkim na celu przybliżenie pewnych treści i pokazanie uczącym się, że są w stanie korzystać samodzielnie z ogólnodostępnych w poznawanym języku (Cuq, Gruca, 2005).
Treści gramatyczne, które same się nasuwają do wykorzystania na tak słodkiej lekcji, to oczywiście rodzajniki cząstkowe, wyrażanie ilości. Ale wizyta w cukierni to także bardzo dobra okazja na omówienie przymiotników, ich miejsca w zdaniu, ich uzgadniania. Na koniec takiej lekcji możemy poprosić uczniów o wymyślenie ich własnego ciastka, przygotowanie przepisu, a przede wszystkim stworzenie jego portretu i nazwy, opisania go i wyjaśnienia dlaczego akurat tak ciastko/ciasto nazwane.
Na koniec nie pozostaje nic innego jak pożyczenie Bon appétit !
Bibliografia
- Cuq, J.-P., Gruca, I., (2005), Cours de didactique du français langue étrangère et seconde, Grenoble, PUG.
- Róg, T., (2020), Nauczanie języków obcych. Teoria, badania, praktyka., Lublin, Wydawnictwo Werset
Przydatne linki:
Choisir ensemble les thèmes à traiter en cours - Culture FLE (culture-fle.de)
Histoire et Légende des Origines des Pâtisseries - BoulangerieNet
Éclair, macaron... L'histoire secrète de nos pâtisseries (lefigaro.fr)
Biogram autorki
